N. Ecem Oksal Güneş (PhD) &
Doç.Dr Şenay Çetinkaya
N. Ecem OKSAL GÜNEŞ, PhD.
Lisans,
Yüksek lisans ve doktora eğitimimi Çukurova Üniversite’nde tamamladım. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği
uzmanıyım. Adana Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi
ameliyathanesinin Çocuk Cerrahisi biriminde, Mersin Şehir Hastanesi Çocuk Yoğun
bakım ünitesi, Çocuk Göğüs Hastalıkları, Çocuk Enfeksiyon servisi, Toros Devlet
Hastanesi Pandemi servisinde, yine Toros Devlet hastanesi çocuk, yetişkin alkol
ve madde bağımlılığı merkezinde hizmet verdim. Aynı zamanda çocuk ve ergen
yogası eğitmeniyim. Klinik içi ve klinik dışı yoga eğitimleri veriyorum.
Yoga
yapmaya başladıktan sonra bedenimde, zihnimde, sosyal ilişkilerimde ve yaşam
kalitemde olumlu değişimi gördükten sonra; çocukların da bu değişimi yaşamaya
haklarının olduğunu düşünerek, çocuk ve ergen yogası kurslarına katılıp,
bambaşka bir deneyim yaşayarak “Yoga Alliance onaylı Çocuk ve Ergen Yogası” sertifikalarımı
aldım. Birlikte yoga yaptığım çocuk hastalarım ve ebeveynlerinin olumlu geri
bildirimleri beni çok mutlu etti. Hasta çocukların, özellikle hastalığın tanı
ve tedavi aşamasında yoğun stres yaşayıp yaşam kalitelerinin azaldığı
“onkolojik hastalığı” olan çocukların da yogayı deneyimlemelerini istedim.
Doktora tezim olan “Covit-19 Pandemisinde Çocuk Onkoloji
Hastalarına Uygulanan Yoga Programının Yaşam Kaliteleri ve Kortizol Düzeylerine
Etkisi” isimli çalışma, aynı zamanda doktora tez danışmanı hocam Doç. Dr.
Şenay Çetinkaya ile üzerinde çalıştığımız projemiz oldu.
Öncelikle
bu projeyi, değerli ve anlamlı kılan, hayat tecrübeme yaptıkları katkılarından
dolayı, kanser hastalığına göğüs geren küçücük bedenlerinin yanında, koskocaman
yürekleriyle, hayatı, umudu, savaşı, sevgiyi öğreten tüm çocuklara sonsuz sevgi
ve teşekkürlerimi sunuyorum.
Doç.
Dr. Şenay ÇETİNKAYA
Lisans,
Yüksek Lisans ve Doktora eğitimini Ege Üniversitesi’nde tamamladı. Ege
Üniversitesi Göğüs Kalp Damar Cerrahisi Yoğun Bakımda 8 yıl Hemşire olarak
çalışırken; Yüksek Lisans ve Doktora ders dönemini tamamladı. 1996 Yılında
İnönü Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak atandı, doktora eğitimini 1999
yılında tamamladı. 25 yıldır Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği
derslerini yürütmektedir.
5
Tıbbi Cihaz buluşunun 2 tanesiyle Avrupa, Amerika Patentleri onaylandı.
İngiltere ve Almanya ülke girişleri yapıldı. Geri kalan 3 buluşu için PCT
raporu onaylandı ancak ekonomik nedenlerden bu 3 buluşuna başvuruda bulunamadı.
Toplamda 7 uluslararası patenti, 1
incelemeli Türk Patenti, 1 faydalı modeli olan Doç. Dr. Şenay Çetinkaya; patent
projesiyle 2018 yılında 3.
Uluslararası İstanbul Buluş Fuarı’nda gümüş
madalya kazandı. Aynı zamanda, 2019
Yılında Doktorclub Awards ödüllerinden Yılın
Yenilikçi Hemşiresi Ödülü’nü kazanan ilk hemşiredir.
20
Yüksek Lisans öğrenci mezun eden Doç. Dr. Şenay Çetinkaya’nın mezun ettiği ilk
doktora öğrenci olduğum için gurur duymaktayım.
Covit-19
Pandemisinde Çocuk Onkoloji Hastalarına Uygulanan Yoga Programının Yaşam
Kaliteleri ve Kortizol Düzeylerine Etkisi(DOKTORA
TEZİ) N. Ecem OKSAL GÜNEŞ, PhD Doç. Dr. Şenay ÇETİNKAYA
Bu proje,
Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri tarafından
TDK-2019-11814 No’lu proje ile desteklenmiştir.
Pediatrik
onkoloji hastaları, hastalık sürecinden kaynaklanan semptomlar kadar,
tedavilerin yan etkileri nedeni ile yaşam kalitelerini olumsuz etkileyen
fiziksel ve duygusal semptomları da yoğun olarak yaşamaktadır. Kanser
hastalığının ve tedavi sürecinin çocuk ve ailenin yaşam kalitesine etkisinin
değerlendirilmesi, çocuk ve ailesinin hastalığa uyumunun arttırılmasına,
çocukların biyo-psikososyal gelişimlerine ve yaşam kalitelerinin yükseltilmesine
destek olacak hemşirelik bakım programlarının belirlenmesi açısından önemlidir.
Aynı zamanda çocuklar, kanser tanısı, komplike tedavi protokolleri, tıbbi
testler, izolasyon, uzun süreli hastaneye yatma gibi nedenlerden dolayı strese
maruz kalmaktadırlar. Stres doğrudan kansere neden olmasa da, kemoterapinin
etkilerini azaltarak, sempatik sinir sistemi, hipotalamik-hipofiz-adrenal eksen
(nöroendokrin) yollarıyla kanserin büyümesine ve ilerlemesine neden olur. Stres
inflamasyonu artırıp, anjiyogenezi destekler ve kemoterapinin etkinliğini
azaltır. Kronik
stresin, vücudun, zamanında ve uygun bir immün reaksiyon başlatmasını
engelleyen immüno-supresif bir etkiyle sonuçlanabileceğini göstermiştir. Stres
kontrolü, sağlığın geliştirilmesine katkı sağlayan, yaşam kalitesini arttıran
ve morbiditeyi azaltan önemli hemşirelik girişimlerinden biridir.
Holistik
(Bütüncül) hemşirelik bakımı, zihin ve beden-ruh bütünlüğünü temel alır.
Zihin-beden farkındalığı ile nefes çalışmalarını birleştiren ve bireyi biyo-psikososyal
olarak destekleyen eşsiz bir fiziksel aktivite olarak bilinen “Yoga”
uygulamaları ile insanı biyo-psikososyal olarak ele alan ve insana bütüncül
olarak yaklaşmayı vurgulayan hemşirelik mesleği ile arasında güçlü bir
benzerlik bulunmaktadır.
Yoga
gibi biyolojik davranışsal müdahaleler, stresi azaltıp kanser biyolojisini
bozarak iyileştirme potansiyeline sahiptir. Yoga kanserli çocuklar için terapi
olarak kullanılacağı gibi tedavi sırasında biriken toksinlerin atılmasına,
hastanın gerginliğinin ve kaygısının azalmasına da yardımcı olur. Yoga
sırasında uygulanan asanalar; sinir, kas, iskelet, solunum, dolaşım, endokrin
ve sindirim sistemi gibi sistemleri uyarır ve dengeler. Ayrıca yoga da
uygulanan pranayamalar zihni yatıştırır, vücudu rahatlatır. Sirkadiyen ritmin
kanser tedavisine bağlı olarak bozulması ile kortizol salgısı artarak melatonin
salgısını azaltır ve uyku bozukluğu gelişebilir. Yoga, hormon üretimini ve
vücuttan atılımını dengeleyerek endokrin fonksiyonunu düzenler. Yoga seanslarından
sonra kortizol seviyelerinin düştüğü, gece plazma melatoninin arttığı ve bunun
da uyku kalitesinde iyileşmeye neden olabileceği belirtilmiştir.
Çalışma,
Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Hematoloji-Onkoloji
servisinde tedavi amacıyla 19.01 2020- 19.08.2020 tarihleri arasında yatan ve
yatmakta olan 60 çocuk ve onlara bakım veren ebeveynleri ile deneysel olarak yapıldı.
Çalışmanın amacı Yoga Programının, Pediatrik Onkoloji hastası çocukların yaşam
kaliteleri ve kortizol düzeylerine etkisini görmekti. Program, uluslararası
“Yoga Alliance” onaylı çocuk ve ergen yogası sertifikası almış uzman yoga
eğitmeni olan araştırmacı “N. Ecem Oksal Güneş” tarafından verildi. Yoganın
bileşenlerinden oluşan; asanalar (yoga duruşları), pranayamalar (nefes
teknikleri), rahatlama, gevşeme egzersizleri ve meditasyondan oluşan seanslar
hazırlandı. Seansların sonunda çocukların yaşam kalitelerindeki artış ve
kortizol düzeylerindeki azalış anlamlıydı.
Çalışmanın Özgün Değeri
Bu çalışma ve yoga ile
ilgili gelecekte yapılacak çalışmaların sonuçları, Çocuk Sağlığı ve
Hastalıkları hemşirelerinin, çocukların yaşam kalitelerini artırmaya ve
streslerini azaltmaya yönelik uygulanan yoga pratiğinin, bakım planlamalarına
entegre edilmesi ve hastanelerin çocuk onkoloji servislerinde yoga
pratiklerinin yapılabileceği çocuk yoga alanlarının oluşturulması konusunda
yardımcı olacaktır. Türkiye’de, Pediatri Hemşireliği alanında yapılmış ilk yoga
çalışması olması nedeniyle gelecekteki çocuk hastalara yapılacak yoga
çalışmalarına öncülük etmesi açısından da özgün bir değere sahiptir.