Argen Biyoteknoloji
ARGEN BİYOTEKNOLOJİ- YILIN BİYOTEKNOLOJİ ve GENOM TEKNOLOJİSİ ÖDÜLLERİ
ARGEN Biyoteknoloji, Prof.
Dr. Gülşah Çeçener tarafından Bursa Uludağ Üniversitesi Ulutek Teknopark
kuluçka merkezinde kurulmuş olup, 09.05.2019 tarihinde çalışmalarına başlamış,
2019 yılı içerisinde KOSGEB İleri Teknoloji Girişimci Desteği’ni almaya hak
kazanmıştır. Firmamız, sağlık alanında genetik testlerin yaygınlaştırılması,
yeni genetik testlerin ve tekniklerin geliştirilmesi, tanı ve tedaviyi
yönlendirecek biyobelirteçler belirleyerek bu biyobelirteçlere yönelik akıllı
ilaç geliştirilmesi ve üretimine kadar birçok farklı konuda araştırmalar
yürütmektedir.
“Pediatrik Vakalarda Philadelphia Benzeri
ALL Alt Grubunun Tanımlanması” başlıklı projemizden elde edilen buluş ile, Türk
toplumunda Philadelphia kromozomu (Ph) negatif ve pozitif ALL hastalarının gen
ifade profillerinin incelenmesi ve Ph negatif ALL’li hastalar arasından Ph
benzeri grubun tanısal ayrımının yapılması amaçlanmıştır. Ph benzeri ALL,
yüksek risk sınıflamasında yer alan ve kötü prognoz gösteren B hücreli akut
lenfoblastik löseminin alt grubudur. Ph benzeri vakaları, gen ekspresyon
profili olarak Ph pozitif ALL vakalarına benzemesine rağmen, Ph negatif ALL
vakaları gibi Ph kromozomunun füzyon proteinine sahip değildir. Ph benzeri
ALL’nin prevalansı yaş, cinsiyet, ırk, etnik köken ve Amerikan Ulusal Kanser
Enstitüsü (NCI) tarafından tanımlanan risk gruplarına göre farklılık
göstermektedir. Hastalık genetik olarak heterojendir ve etnik kökenleri farklı
olan Ph benzeri ALL vakalarının genetik değişimleri de farklılık
göstermektedir. Pediatrik pre B-ALL vakalarının yaklaşık %12’si Ph benzeri
ALL’dir. Bu alt grup, B-ALL’nin standart risk sınıflamasında yer alan çocukların
%10'unda ve NCI’a başvuran çocukların %15'inde görülmektedir ve neredeyse Ph
pozitif ALL'den 3-4 kat daha yaygındır.
Ph benzeri
ALL’li hastaların tanısının konması oldukça güç olduğundan, son yıllarda
yapılan çalışmalar çeşitli ayırt edici tanı yöntemlerinin geliştirilmesine
odaklanmıştır. Günümüzde, farklı pediatrik çalışma grupları; hastaların etnik
kökenine, test edilecek hasta sayısına, tanı laboratuvarlarındaki
genom/transkriptom dizileme altyapısının kullanılabilirliğine ve klinik hedefe
dayanarak Ph benzeri ALL'nin teşhisi ve karakterize edilmesi için farklı
stratejiler geliştirmektedir. Gen ekspresyon analizi, Ph benzeri ALL’nin
tanısında “altın standart” olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle Ph benzeri
tanısında kullanılabilecek en doğru ve geçerli yöntem olarak görülmektedir.
Hastalık tanısında kullanılan gen ekspresyon panel platformlarının en önemli
avantajları, aynı anda birçok gen ile ilgili bilgi alınması, hızlı sonuç elde
edilmesi, deney sürecinin kısa olması, güvenilir olması ve sistemin optimizasyonu
sonrasında diğer yöntemlere göre daha ucuz olmasıdır.
Çalışmamız ile
ilk kez Türk hastalarında Ph benzeri ALL vakalarının tanımlanmasında önemi
potansiyel 96 gen belirlenmiş ve analiz edilmiştir. Buluşumuzda Ph benzeri alt
grubun tanımlanmasının gen ifade profilleri ile sağlanabildiği ortaya
konmuştur. Belirlenen bu genlerin seçimleri etnik kökenimiz dikkate alınarak
ülkemizdeki hasta profiline göre gerçekleştirilerek analiz edilmiş olup, ilgili
panele uygun değerlendirme algoritması da geliştirilmiştir. Proje kapsamında;
Pediatrik ALL’ de Philadelphia kromozomu negatif olan hastaların gen ekspresyon
profillerinin değerlendirilmesi ile Ph-benzeri hastaların tanısal ayrımının
gerçekleştirilerek, Türk hastalarındaki Ph-benzeri ALL’li hastalara etkin
tedavi verilmesine katkı sağlanabilmektedir. Sonuç olarak, ilaç toksisitesini
minimuma indiren ve sağkalımı artıran yeni etkin terapötik tedavi
stratejilerinin geliştirilmesi ve geliştirilecek etkin tedavilerin
uygulanabilmesi ile pediatrik ALL’lilerin tedavisinde ciddi ivme oluşturularak
Türk hastaların bu tedaviden faydalanması sağlanacaktır.
Bu proje dahilinde elde edilen
sonuçlar; Tıbbi Biyoloji ve Genetik ve Hematoloji Camialarının katılımıyla
gerçekleştirilen iki ayrı kongrede konu ile ilgili en etkin gruplar (bilimsel
potansiyeli yüksek akademisyenler) tarafından değerlendirilerek en iyi
seçilmiştir. Bu doğrultuda Erişkin ve Pediatrik Hematoloji Derneklerinin her
ikisinin de destek verdiği iki proje kabul edilerek elde edilen bulgular
dahilinde oluşturulan prototipin validasyon çalışmaları sürdürülmektedir. Ödüle
konu edilen projenin teknoloji hazırlık seviyesi 5’tir.
Geliştirilen ürünün teknoloji hazırlık seviyesi doğrulama aşamadınsa
olup, Türk Patent’e yapılan prototip’in patent başvuru numarası 2020/1673’tür.
Bu nedenle panel içeriğindeki gen adları sunulmamıştır.
Ödüllerimiz:
Sözel Bildiri- 2020 7.
Ulusal Pediatrik Hematoloji Sempozyumu Sözel
Bildiri Birincilik Ödülü / Philadelphia Benzeri ALL Alt Grubunun
Tanımlanması
Poster Bildirisi- 2019 Uluslararası
Katılımlı 16. Tıbbi Biyoloji ve Genetik Kongresi
Poster Bildiri Birincilik Ödülü / Türk Pediatrik Akut Lenfoblastik
Lösemi Vakalarında Philadelphia Benzeri Alt Grubun Tanımlanması
Proje Desteklerimiz:
BURSA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ BAP 2019/7 “Pediatrik Philadelphia
Benzeri Akut Lenfoblastik Lösemilerin Biyolojisi”
TÜRK PEDİATRİK HEMATOLOJİ DERNEĞİ 2021/3 “Türk Pediatrik Vakalarda
Değerlendirilen Philadelphia Benzeri ALL Tanı Kiti Validasyon Projesi”
TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ 2021-11 “Pediatrik Vakalarda Philadelphia
Benzeri ALL Alt Grubunun Tanımlanması ve Erken Relaps’ın Öngörülmesi”