Prof.Dr. Özgen Özer

Tırnak Mantarının Topikal Tedavisi İçin Terbinafin Yüklü Lipozomal Film Formülasyonların Tasarlanması

Tırnak kozmetik bir organ olmakla birlikte parmaklara hareket kolaylığı, dokunma hissinin algılanmasını ve bir objeyi kaldırmayı sağlaması gibi fonksiyonları vardır. Tırnak mantarı;  özellikle 35-59 yaş arası kişilerde sıklıkla görülen en önemli tırnak hastalığıdır. Görülme sıklığı yaş ile birlikte artmakta ve yaşlanan toplumlarda popülasyonu etkileyen önemli bir sorun haline gelmektedir. Günümüzde tırnak mantarı özellikle ilerlemiş vakalarda sistemik ve topikal tedavinin birlikte uygulaması ile tedavi edilmektedir. Sistemik tedavinin özelikle karaciğer üzerinde ciddi yan etkileri görülmektedir. Mevcut topikal terapiler de tek başına özellikle ilerlemiş vakaları tedavi etmekte yetersiz kalmaktadır. Projemiz kapsamında tırnak mantarının topikal tedavisinde endike, lipozom yüklü fim formülasyonları hazırlanarak nanoteknolojik inovatif bir ürün geliştirilmiştir. 

Projede etkin madde olarak kullanılan, Terbinafin hidroklorürün (TBF-HCl) fungal enfeksiyonların tedavisinde sistemik olarak kullanılan tablet formülasyonları ve deri enfeksiyonları için topikal olarak kullanılan formları da mevcuttur. Fakat tırnak mantarının tedavisi için tasarlanmış bir formu bulunmamaktadır. TBF HCl’ün yüklendiği lipozom formülasyonları ilk defa bu çalışma ile hazırlanmıştır. Lipozomlar ile etken maddenin kontrollü salınarak, daha uzun süre tırnak yüzeyinde kalması amaçlanmıştır. Hazırlanan lipozom formülasyonlarının yüklendiği, film sistemleri deriye yapıştırılmak suretiyle kullanılan uygulanmaları kolay esnek preparatlardır. Piyasada tırnak mantarı için tasarlanmış organik çözücüler ile hazırlanan film sistemler bulunmakla beraber bu sistemler ile etkin bir tedavi sağlanamamaktadır. 

Hazırlandığımız ürün; TBF-HCl, fosfolipitler ve propilen glikol ve pullulan içermektedir. TBF-HCL’in ungual yani tırnak yüzeyine uygulaması için ilk olarak lipozom formülasyonu hazırlanmıştır. TBF-HCl yüklü lipozom formülasyonları Pullulan filmlere yüklenmiştir. Pullulan tırnak yüzeyine uygulandığında tırnağa yapışmakta böylece formülasyonun tırnak yüzeyinde kalış süresi arttığı için etkin maddeden biyoyararlanım artmaktadır. Hazırlanmış olan formülasyonların fiziksel incelemesi yapılmış ve esnek bir yapıya sahip olduğu görülmüştür. İlk defa bu çalışmada kadavra tırnaklarında biyoadezyon tayini yapılmıştır. Birim alana sahip filmin kaldırabileceği maksimum kuvvet kırılabilirlik testi ile belirlenmiştir. Hazırlanan formülasyonlardan ne kadarının tırnağa geçtiğini tespit etmek amacıyla ex-vivo salım çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Tırnakta biriken etken madde miktarı yine bu çalışma ile ilk defa tırnak dokusunda pulvarizasyon yöntemi ile tespit edilmiştir. Önerilen film formülasyonu ile yine tarafımızdan hazırlanan lipozomlu jel formülasyonu karşılaştırıldığında, film formülasyonu ile 5 kat fazla oranda akümülasyon saptanmıştır. Formülayonların etkinlik çalışmaları kapsamında in-vitro ve in-vivo antifungal aktivite çalışmaları yapılmıştır. In-vivo çalışmalar sonucunda; tırnak mantarı olduğu tespit edilen tırnaklar, TBF-HCl lipozomları yüklü film formülasyonun altı haftalık bir uygulaması sonrasında, mantar sporları dahil, tedavi edildiği görülmüştür. Film formülasyonları ile elde edilen iyileşmenin jellere oranla % 40 oranında daha hızlı olduğu saptanmıştır. Formülasyonun stabilite testi çalışmalarından elde edilen sonuçlara göre formülasyonların stabil olduğu görülmüştür. 

Bu ürün için Türkiye patenti alınmıştır. Proje kapsamında SCI dergilerde iki adet, ulusal dergilerde 1 adet yayın çıkmıştır. Dokuz adet ulusal ve uluslararası kongrelerde poster bildiri ve davetli sözlü bildiri yapılmıştır. Bu proje kapsamında, Dr. Sakine Tuncay Tanrıverdi tarafından hazırlanan doktora tezi uluslararası bir kongrede “Best Ph.D Thesis Award”  ödülünü almıştır. Ayrıca; tüm üniversitelerden patentlerin yarıştığı “Ar-EGE 3 - Arge ve Teknoloji Günleri Üniversite Patentleri Yarışıyor” adlı yarışmada birincilik ödülünü almıştır.  Tüm bu çalışmalar sonucunda geliştirdiğimiz ürünün stabilite ve pre-klinik çalışmaları tamamlanmış olup tırnak mantarının topikal tedavisinde kullanılacak nanoteknolojik inovatif bir ürün önerilmiştir. Ürünün piyasaya çıkması için farklı firmalar ile görüşmeler devam etmektedir. Klinik çalışmalar tamamlandığında ürünün ilaç piyasasında olup tırnak mantarı hastalarının sorunlarını gidereceği düşünülmektedir.